Tôi, bà Mai, năm nay đã ngoài sáu mươi, sống một mình ở quê sau khi chồng mất cách đây mười năm. Con gái tôi, Hương, là niềm tự hào duy nhất của tôi. Nó thông minh, xinh đẹp, lấy được Minh – một chàng rể hiền lành, chu đáo. Khi Hương mang thai, tôi mừng lắm, ngày nào cũng cầu mong mẹ tròn con vuông. Đến khi Hương sinh bé Na, tôi khăn gói từ quê lên thành phố để chăm con, chăm cháu. Căn nhà nhỏ của hai vợ chồng Hương ở ngoại ô thành phố trở thành tổ ấm mới của tôi trong những tháng đầu đời của cháu gái.

Mọi thứ ban đầu rất êm đềm. Tôi lo cơm nước, giặt giũ, còn Minh thì đi làm cả ngày, tối về phụ Hương chăm bé Na. Hương yếu, lại mất sữa sớm, nên bé Na phải uống sữa ngoài. Nhìn cháu gái nhỏ xíu, đôi mắt tròn xoe, tôi thấy thương vô cùng. Nhưng rồi, chỉ vài tuần sau khi tôi lên, tôi bắt đầu để ý một điều lạ.

Đêm nào cũng vậy, cứ khoảng hai, ba giờ sáng, tôi nghe tiếng động lạch cạch từ bếp. Lần đầu, tôi nghĩ chỉ là chuột, nhưng dần dà, tôi nhận ra đó là tiếng mở tủ lạnh. Tôi lặng lẽ hé cửa phòng, thấy Minh – con rể tôi – đứng trong bóng tối, lọ mọ tìm gì đó trong tủ lạnh. Cậu ta lấy ra một thứ gì đó, rồi lén lút đi ra ngoài ban công. Lạ lùng hơn, Minh không trở lại phòng ngủ ngay mà đứng ngoài đó cả tiếng, đôi khi còn lâu hơn.

Ban đầu, tôi nghĩ chắc Minh đói bụng giữa đêm, nhưng sao lại lén lút thế? Và tại sao không ăn trong bếp mà ra tận ban công? Tôi bắt đầu nghi ngờ. Minh là người đàng hoàng, nhưng biết đâu cậu ta có bí mật gì đó giấu Hương? Có phải cậu ta giấu tiền, hay tệ hơn, liên lạc với ai đó giữa đêm? Càng nghĩ, tôi càng lo. Hương vừa sinh, còn yếu, tôi không muốn con gái mình phải chịu bất kỳ tổn thương nào. Vậy là tôi quyết định âm thầm theo dõi.

Đêm hôm sau, tôi giả vờ ngủ, nhưng mắt vẫn mở thao láo, tai dỏng lên nghe ngóng. Đúng như dự đoán, khoảng hai giờ sáng, tiếng tủ lạnh lại vang lên. Tôi nhẹ nhàng bước ra khỏi phòng, đi chân trần để không gây tiếng động. Qua ánh sáng lờ mờ từ đèn đường hắt vào, tôi thấy Minh cầm một hộp sữa bột của bé Na, rồi bước ra ban công. Tôi nép sau cánh cửa, tim đập thình thịch. Minh ngồi xuống, mở hộp sữa, lấy thìa xúc từng chút, rồi… ăn? Tôi sững sờ. Một người đàn ông gần ba mươi tuổi, lại lén lút ăn sữa bột của con mình giữa đêm? Chuyện này quá kỳ lạ!

Tôi bắt đầu để ý kỹ hơn. Mỗi đêm, Minh đều làm vậy. Cậu ta lấy một ít sữa bột, pha với nước trong một cái ly nhỏ, khuấy đều, rồi uống từng ngụm chậm rãi ngoài ban công. Có đêm, tôi thấy cậu ta ngồi đó, nhìn lên trời, lẩm bẩm gì đó. Tôi cố lắng nghe, nhưng chỉ nghe được những tiếng thì thầm không rõ ràng. Nghi ngờ trong tôi ngày càng lớn. Có phải Minh gặp khó khăn tài chính, đến mức phải ăn sữa của con? Hay cậu ta có vấn đề tâm lý? Tôi không dám hỏi thẳng, sợ làm rạn nứt mối quan hệ. Nhưng tôi quyết định phải tìm ra sự thật.

Một buổi chiều, khi Minh đi làm, Hương đang ngủ trưa, tôi lén kiểm tra ban công – nơi Minh hay ngồi mỗi đêm. Tôi phát hiện một góc nhỏ, dưới chậu cây cảnh, có một hộp thiếc cũ kỹ, bám đầy bụi. Tôi mở ra, bên trong là một xấp thư tay, vài tấm ảnh đã ngả vàng, và một chiếc vòng bạc nhỏ xíu. Những tấm ảnh chụp một người phụ nữ trạc tuổi tôi, gương mặt hiền hậu nhưng phảng phất nỗi buồn. Trong một bức ảnh, người phụ nữ đó bế một đứa bé sơ sinh, bên cạnh là một cậu bé chừng năm, sáu tuổi, trông rất giống Minh.

Tôi giật mình. Đây chắc chắn là mẹ Minh, người mà Hương từng kể đã mất khi Minh còn nhỏ. Nhưng tại sao Minh lại giấu những thứ này? Và liên quan gì đến việc ăn sữa bột giữa đêm? Tôi cẩn thận cất hộp thiếc về chỗ cũ, nhưng lòng đầy tò mò và bất an. Tối đó, tôi quyết định đối mặt với Minh.

Khi Hương và bé Na đã ngủ, tôi gọi Minh ra phòng khách. Tôi nhẹ nhàng hỏi: “Minh, mẹ thấy đêm nào con cũng dậy, lấy sữa của bé Na. Có chuyện gì con giấu mẹ à?” Minh sững người, mặt tái đi, rồi cúi đầu im lặng. Tôi nghĩ mình đã làm cậu ta khó xử, nhưng rồi Minh thở dài, mắt đỏ hoe. “Mẹ, con xin lỗi. Con không giấu gì đâu, chỉ là… con nhớ mẹ con.”

Minh bắt đầu kể, giọng nghẹn ngào. Khi cậu còn nhỏ, gia đình rất nghèo. Mẹ Minh, bà Lan, một mình nuôi hai anh em Minh sau khi bố bỏ đi. Minh là anh lớn, dưới cậu là một cô em gái chỉ mới vài tháng tuổi. Nhà không có tiền, bà Lan phải làm việc cật lực để mua sữa cho em Minh. Nhưng có những ngày, tiền không đủ, bà Lan nhịn ăn, nhịn uống, để dành sữa cho con. Minh còn nhớ những đêm mẹ cậu lén lấy một ít sữa bột của em, pha thật loãng, uống để cầm cự qua cơn đói. “Mẹ con bảo, chỉ cần ngậm một chút sữa, mẹ sẽ có sức để chăm em,” Minh kể, nước mắt lăn dài.

Khi Minh mười tuổi, em gái cậu mất vì bệnh nặng. Bà Lan suy sụp, rồi qua đời vài năm sau vì kiệt sức. Minh lớn lên trong nỗi day dứt, luôn tự trách mình không thể giúp mẹ. “Khi Hương sinh bé Na, con nhìn hộp sữa bột, tự nhiên nhớ mẹ. Con nghĩ, nếu mẹ còn sống, chắc mẹ cũng sẽ làm mọi thứ để cháu mình được no đủ. Con lén pha sữa, uống một chút, để cảm nhận cảm giác của mẹ ngày xưa. Con chỉ muốn… gần mẹ thêm một chút.”

Tôi lặng người, nước mắt trào ra. Hóa ra, hành động kỳ lạ của Minh không phải vì đói, không phải vì bí mật gì xấu xa, mà là một cách để cậu tưởng nhớ người mẹ đã hy sinh cả đời vì con. Hộp thiếc trên ban công chứa những kỷ vật cuối cùng của bà Lan, và mỗi đêm, Minh ngồi đó, vừa uống sữa, vừa kể cho mẹ nghe về cuộc sống của mình, về bé Na, về Hương.

Sau đêm đó, tôi không còn thấy Minh lén lút ra ban công nữa. Tôi quyết định làm một việc. Tôi lấy số tiền tiết kiệm của mình, mua một khung ảnh đẹp, lồng bức ảnh bà Lan bế Minh và em gái vào, đặt ngay phòng khách. Tôi nói với Minh: “Mẹ con chắc chắn rất tự hào về con. Giờ con có gia đình, có bé Na, mẹ con trên trời cũng sẽ mỉm cười.” Minh ôm tôi, khóc như một đứa trẻ.

Từ đó, Minh cởi mở hơn. Cậu kể cho Hương nghe về mẹ mình, về những ký ức đau buồn nhưng đầy yêu thương. Hương cũng khóc, rồi hai vợ chồng quyết định đặt tên lót cho bé Na là Lan – tên bà nội, như một cách để tri ân. Tôi ở lại chăm cháu thêm vài tháng, chứng kiến gia đình nhỏ của Hương ngày càng gắn bó. Minh vẫn đi làm, vẫn yêu thương vợ con, nhưng tôi biết, trong lòng cậu, mẹ Lan luôn sống mãi.

Ngày tôi về quê, Minh tiễn tôi ra bến xe. Cậu nắm tay tôi, nói: “Mẹ, cảm ơn mẹ đã không trách con, mà còn giúp con giữ mẹ Lan trong tim.” Tôi cười, vỗ vai cậu: “Con là con rể tốt, Minh ạ. Mẹ tin mẹ Lan luôn ở bên con.”

Câu chuyện khép lại với hình ảnh bé Na lớn lên, khỏe mạnh, luôn được kể về bà nội Lan – người phụ nữ đã hy sinh tất cả vì con. Và tôi, bà Mai, trở về quê với trái tim ấm áp, biết rằng tình thân, dù là giữa mẹ và con, hay giữa những thế hệ, sẽ luôn là ngọn lửa sưởi ấm mọi gia đình.